Województwo Warszawskie zamiast Mazowsza? Tak może wyglądać nowy podziaładministracyjny

Plany administracyjne, by odłączyć „Wielką Warszawę” od reszty województwa mazowieckiego, pojawiają od wielu lat. Ma to związek z ogromną dysproporcją między poszczególnymi regionami. Warszawa to od lat najbogatszy obszar w Polsce, a pozostała część Mazowsza – niemal najbiedniejszy. Co więcej, stolicę wyodrębniono już w podziale sporządzonym na potrzeby pozyskiwania środków z Unii Europejskiej.

Przeciwko podziałowi województwa od lat głosuje lokalny sejmik. Dawniej postulowano, by z Mazowsza wyłączyć Warszawę wraz z tzw. obwarzankiem, a stolicę nowego województwa przenieść do Płocka lub Radomia. Ta koncepcja miała wielu przeciwników, także ze względu na odległości między wspominanymi miastami.

Instytut Sobieskiego, analityczny think tank, przygotował raport „Korekta Układu Województw – Ku Równowadze Rozwoju” autorstwa dr Łukasza Zaborowskiego. Przedstawia on cztery warianty zmian. Najciekawiej prezentuje się czwarty nazwany „Makroregionalnym”.

Po pierwsze, mazowieckie rozbite zostałoby na cztery województwa. Największe byłoby „warszawskie” z Warszawą jako centralnym miastem. Podobnie jak obecne mazowieckie, od wschodu graniczyłoby z łódzkim. To jedyne podobieństwo. W pozostałych kierunkach sąsiadowałoby z nowymi tworami.

Co ważne, „warszawskie” nie byłoby już najludniejszym województwem w Polsce. Instytut chciałby połączyć konurbację śląsko-dąbrowską, tworząc super-województwo z Katowicami, Częstochową i Opolem. Te rejony zamieszkuje 4,7 miliona osób. Nowe „warszawskie” - 3,7 mln.

Na południu Mazowsza, Radom „wciągnięto” w obszar oddziaływania Lublina i Kielc. W ten sposób powstałoby bardzo rozległe województwo z trzeba silnymi ośrodkami. Co ciekawe, trzy miasta mają bardzo zbliżoną liczbę ludności:

• Radom - 197 848 mieszkańców
• Lublin - 331 243 mieszkańców
• Kielce - 183 885 mieszkańców

Północnomałopolskie miałoby granicę z warszawskim w pobliżu Białobrzegów i nieco na północ od Kozienic. To tereny „przejęte” z dawnego mazowieckiego. Poza tym zajęłoby niemal cały obszar obecnego świętokrzyskiego oraz większość lubelskiego. Jako stolicę regionu autorzy raportu proponują Kielce i Radom.

- Novum wariantu IV jest zjednoczenie nadwiślańskiego pasma osadniczego ciągnącego się od Płocka po Grudziądz; kolejne duże miasta są tutaj wzajemnie odległe o około 50 km. (...) W szczególności do województwa wchodzi Działdowo, co nawiązuje do zasięgu II Rzeczpospolitej i współczesnej diecezji toruńskiej, ponadto małego województwa ciechanowskiego – pisze dr Łukasz Zaborowski.

Nadwiślańskie, nazywane też czasem kujawsko-mazowieckim, to połączenie obecnego kujawsko-pomorskiego z północnym mazowieckim. Wchłonęłoby takie miasta jak:

• Bydgoszcz,
• Toruń,
• Włocławek,
• Płock
• Ciechanów.

Obszar metropolitalny znalazłby się w Toruniu i Bydgoszczy – czyli obecnych stolicach województwa, natomiast na siedzibę urzędów wskazano Płock i Włocławek. To pomysł, by wzmocnić te miasta.

Ostatnią propozycją dotyczącą mazowieckiego, jest „wycięcie” pasa wschodniego i dołączenie go do obecnego województwa podlaskiego. W ten sposób „awansowałyby” Siedlce (dziś mazowieckie) i Łomża (dziś podlaskie), choć naturalnym ośrodkiem metropolitalnym zostałby Białystok.

- Makroregionalne jednostki (województwa – red.), w liczbie 12, oparte są o wielkoskalowe układy osadnicze. Ich rdzeniami są ośrodki metropolitalne, uzupełnione na ścianie wschodniej miastami o znaczeniu ponadregionalnym. Zamysłem powołania dużych województw nie jest jednak wzmacnianie metropolii kosztem ośrodków drugorzędnych. Zachowaniu wieloośrodkowych struktur służy odebranie największym miastom funkcji administracyjnych szczebla wojewódzkiego – przekonuje dr Łukasz Zaborowski. Przyznaje, że to szansa na aktywizację ośrodków średniej wielkości.

Pomysł jest na razie dyskusją czysto akademicką. Nie ma planów na reformę granic samorządu terytorialnego. Wspomniana publikacja, biorąc pod uwagę analizy gospodarcze, a także zaszłości historyczne regionów, może być punktem wyjścia, o ile władze krajowe będą myśleć nad reformą.